Piotr Nowik

Piotr Nowik | 29 grudnia 2022

Darowizna pojazdu w rodzinie – sprawdź aktualne przepisy w 2023 r.

scrolldown darowizna samochodu

13 października 2022 r. znowelizowano przepisy o darowiznach, dotyczą one oczywiście także darowizny auta. Zmiany są korzystne, szczególnie dla osób obdarowanych. Zwiększyła się wartość kwoty wolnej od podatku oraz wzrosły progi, których przekroczenie powoduje konieczność zapłaty podatku według wyższej stawki. Przeczytaj artykuł i dowiedz się szczegółów, jeśli zamierzasz podarować auto lub sam spodziewasz się takiego prezentu.

Darowizna samochodu 2023 – co warto wiedzieć?

  • Od 13 października obowiązują nowe limity w kwestii podatku od darowizn. Zmiany są na korzyść osób obdarowanych.
  • Osoby z grupy zero (małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo, wnuki, pasierbowie, ojczym i macocha) są zwolnione z podatku (niezależnie od wartości samochodu), o ile zgłoszą darowiznę z terminie 6 miesięcy.
  • Kwota wolna dla osób z grupy pierwszej (teściów, zięcia, synowej) oraz osób z grupy 0, które nie dopełnią obowiązku zgłoszenia darowizny do US, wynosi 10 434 zł.
  • Kwota wolna dla osóba z grupy II (dalszej rodziny) to 7 878 zł, a dla obdarowanych z III grupy (czyli obcych, niespokrewnionych osób) –  5 308 zł.
  • Za pomocą darowizny można przekazać część udziałów we własności samochodu, wtedy auto zyska drugiego współwłaściciela. To sposób na obniżenie składki OC, jeśli obdarowanym jest młody kierowca, a darowiznę przekazuje doświadczony użytkownik pojazdów z dobrą historią ubezpieczenia.

Czym jest darowizna samochodu?

Darowizna samochodu to określenie czynności prawnej polegającej na nieodpłatnym podarowaniu pojazdu innej osobie. Może być nią ktoś z rodziny lub całkowicie niespokrewniona osoba. Zasady funkcjonowania darowizn, czyli przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych, reguluje Kodeks cywilny. 

Zgodnie z art. 890 § 1. umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Kluczowym słowem jest tutaj „powinna”. W tym samym przepisie przeczytamy, że umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione, czyli darczyńca rzeczywiście przekazał pojazd.

Nie ma obowiązku przekazywania w formie darowizny samochodu jako całości. Można podarować komuś „część” pojazdu. Prawnie nazywa się to darowizna udziału we współwłasności. Nieraz rodzice, chcąc sprezentować dziecku auto, ofiarują mu jedynie udział we współwłasności, dzięki czemu może ono korzystać z przysługujących im zniżek na OC, mimo że samodzielnie korzysta z pojazdu – wyjaśnia Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w porównywarce najtaniejuagenta.pl.

Osoba obdarowana powinna odprowadzić podatek od darowizny. Jego wysokość zależy od wartości samochodu oraz od tego, w której grupie podatkowej znajduje się obdarowany. Inaczej mówiąc – kim dla obdarowanego jest osoba, która sprezentowała ma auto. Przepisy przewidują też zwolnienie podatkowe – jego limit również zależy od grupy.

Jak spisać umowę darowizny samochodu w 2023 roku?

Umowę darowizny można spisać u notariusza (co wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty) lub samodzielnie, na zwykłej kartce papieru. Potrzebne będą następujące informacje:

  •  dane osobowe darczyńcy i obdarowanego (imię i nazwisko, adres zamieszkania i numery PESEL),
  • dane samochodu (marka, model, rok produkcji, numer rejestracyjny i numer VIN),
  • oświadczenie darczyńcy o dobrowolnym przekazaniu pojazdu w formie daru,
  • oświadczenie obdarowanego o przyjęciu daru.

Poniżej można pobrać gotowy wzór darowizny samochodu:

Wzór Umowy Darowizny – Pobierz .docx (wielkość pliku: 8 KB)

Wzór Umowy Darowizny – Pobierz .pdf (wielkość pliku: 49 KB)

Przydatne są też wzory umowy o darowanie części udziałów we współwłasności samochodu:

Umowa Darowizny Części Samochodu – Wzór .docx (wielkość pliku: 8 KB)

Umowa Darowizny Części Samochodu – Wzór .pdf (wielkość pliku: 43 KB)

Umowę należy wypełnić w dwóch egzemplarzach (po jednym dla obu ze stron). Darczyńca i obdarowany powinni się na niej odręcznie podpisać pod rygorem nieważności umowy.

Darowizna samochodu w najbliższej rodzinie bez podatku

Najbliższa rodzina zalicza się do grupy podatkowej I. Obejmuje ona małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierbów, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z tej grupy przepisy wyodrębniają tzw. grupę 0. Są to: małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo, wnuki, pasierbowie, ojczym i macocha.

Grupa I jest zwolniona z podatku od darowizny, jeśli jej wartość nie przekracza 10 434 zł (do 13 października 2022 r. było to 9 637 zł). Wyjątkiem są osoby zaliczane do podgrupy zerowej – nie istnieje dla nich żaden limit. 

Aby utrzymać zwolnienie z podatku bez względu na kwotę, muszą oni spełnić dodatkowy warunek: w ciągu 6 miesięcy od darowizny zgłosić ten fakt do US. Gdy przekroczą ten termin – traktowane są jako osoby z grupy I.

Przykład: 

Michał dostał od ojca aktem darowizny samochód wartości 50 000 zł. Michał natychmiast powiadomił o tym US, a że zalicza się do grupy 0 – nie będzie musiał odprowadzić od darowizny podatku. Gdyby zrobił zgłoszenie po przekroczeniu 6 miesięcy od darowizny, zostałby potraktowany jako grupa I i musiałby odprowadzić podatek od wartości po przekroczeniu kwoty wolnej dla tej grupy, czyli powyżej 10 434 zł.

Warto zwrócić uwagę, że do grupy zerowej nie zaliczają się teściowie, zięć i synowa – te osoby są automatycznie w grupie I. Zatem otrzymując od takiego członka rodziny samochód o wartości wyższej niż 10 434 zł, zawsze trzeba zapłacić należny podatek.

Jak zgłosić darowiznę auta w urzędzie skarbowym?

Zgłoszenia dokonuje osoba obdarowana na druku SD-Z2. Sam formularz można pobrać w każdym Urzędzie Skarbowym. Urzędem właściwym do przyjęcia zgłoszenia jest US odpowiedni dla miejsca zamieszkania obdarowanego. Złożenie formularza jest darmowe.

Co grozi za niezgłoszenie darowizny samochodu w urzędzie skarbowym?

Za niezgłoszenie darowizny grożą konsekwencje finansowe. Jak duże? Po kolei – osoba z grupy 0, gdy nie zgłosi darowizny (lub spóźni się ze złożeniem formularza) automatycznie zaliczana jest do grupy podatkowej I i musi odprowadzić podatek zgodny ze stawką dla tej grupy. Ile? To zależy od wartości samochodu.

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu dla I grupy podatkowej od 13.10.2022 r.?

Podstawa obliczenia podatku (zł)Podatek należny
ponaddo
11 1283%
11 12822 256333 zł 90 gr i 5% od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 256890 zł 30 gr i 7% od nadwyżki ponad 22 256 z
Skala podatkowa od 13.10.2022 r., określona dla osób zaliczonych do I grupy podatkowej

Przykład: 

Jeśli rodzic podarował córce samochód wartości 20 000 zł, a dziecko nie zgłosiło darowizny, będzie musiało zapłacić podatek w wysokości 777,50 zł (333,90 + 443,60 zł, które stanowi 5% nadwyżki od kwoty ponad 11 128 zł).

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu dla dalszej rodziny i niespokrewnionych?

Dalsza rodzina i niespokrewnione osoby zaliczane są do grup podatkowych II i III. 

Grupa II obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych (np. żona wnuka).

Do grupy III należą wszystkie pozostałe osoby.  

W przypadku obu grup przepisy przewidują kwoty wolne, czyli wartości darowizny, które są zwolnione z podatku.

  • II grupa – 7 878 zł (dotąd było to 7 276 zł),
  • III grupa – 5 308 zł (dotąd było to 4 902 zł).

Po przekroczeniu wartości zwolnienia trzeba odprowadzić podatek, którego wysokość zależy od wartości samochodu. Są inne skale podatkowe, uwarunkowany tym, do której grupy należy osoba obdarowana.

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu dla II grupy podatkowej (dalsza rodzina) od 13.10.2022 r.?

Podstawa obliczenia podatku (zł)Podatek należny
ponaddo
11 1287%
11 12822 256
779 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 2561 780 zł 60 gr i 12% od nadwyżki ponad 22 256 z
Skala podatkowa od 13.10.2022 r., określona dla osób zaliczonych do II grupy podatkowej

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu dla III grupy podatkowej (osoby niespokrewnione)?

Podstawa obliczenia podatku (zł)Podatek należny
ponaddo
11 12812%
11 12822 2561 335 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 11 128 zł
22 2563 115 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 22 256 zł

Skala podatkowa od 13.10.2022 r., określona dla osób zaliczonych do III grupy podatkowej

Warto pamiętać, że podstawę obliczenia podatku stanowi wartość darowizny. Gdy darowiznę stanowiło np. 50% udziałów we współwłasności samochodu, a samochód (jako całość) jest wart 20 000 zł, to podatek nalicza się od 10 000 zł.

Jak zgłosić darowiznę samochodu w wydziale komunikacji?

Aby dopisać współwłaściciela auta do dowodu rejestracyjnego, należy złożyć wniosek w Wydziale Komunikacji w ciągu 30 dni od przekazania darowizny. Na miejscu trzeba wypełnić formularz i przedstawić:

  • umowę darowizny samochodu,
  • polisę, czyli dowód ważnego ubezpieczenia OC,
  • zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu (jeżeli jest wymagane),
  • dowody osobiste (lub paszporty) obu współwłaścicieli.

Przerejestrowanie samochodu wymaga obecności w urzędzie zarówno osoby, który podarowała samochód, jak i osoby obdarowanej. Jeśli któraś z nich nie może pojawić się w Wydziale, powinna napisać pełnomocnictwo, dzięki któremu tego obowiązku będzie mogła dopełnić ta druga. 

Możliwe jest też załatwienie formalności przez osobę całkowicie niezwiązaną ze sprawą (niebędącą współwłaścicielem auta). Wtedy wszyscy współwłaściciele muszą złożyć pełnomocnictwa – każdy we własnym imieniu. Koszt pełnomocnictwa to 17 zł, ale osoby z najbliższej rodziny są zwolnione z opłaty.

Jak darowizna samochodu wpływa na ubezpieczenie OC?

Darowizna samochodu nie wpływa na obowiązek posiadania ubezpieczenia OC ani na warunki ubezpieczenia. Może za to wpłynąć na zmianę stawki OC. Przy wyliczaniu składki ubezpieczyciele biorą pod uwagę informacje dotyczące wszystkich współwłaścicieli. 

Jeśli nowym współwłaścicielem zostaje młody, niedoświadczony kierowca – cena OC może wzrosnąć. Z kolei, gdy jako współwłaściciel zostanie dopisany kierowca, który ma dobrą i długą historię ubezpieczenia OC – składka zmaleje. Rekalkulacja składki to prawo, a nie obowiązek ubezpieczyciela, więc nie zawsze jest stosowana. Konsekwencją współwłasności jest również to, że w przypadku likwidacji szkody z OC, wszyscy współwłaściciele tracą zniżki, bez względu na to, który z nich prowadził.

Uwaga – właściciel samochodu ma prawo przekazać część udziałów we współwłasności nie tylko na drodze aktu darowizny, ale i transakcji kupna-sprzedaży. Skutki takiej umowy są podobne – składka zostanie przeliczona wg danych sprzedającego i nowego współwłaściciela. W tej kwestii warto sprawdzić nasz poradnik na temat umowy kupna sprzedaży samochodu – wzór do druku w pdf i doc ze szczegółowym omówieniem.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o darowiznę samochodu 2023

  1. Co z ubezpieczeniem OC po darowiźnie samochodu?

    W związku z tym, że darowizna pojazdu wiąże się z przeniesienie jego własności, to w ciągu 14 dni od przekazania auta, darczyńca musi zgłosić ten fakt do ubezpieczyciela pojazdu, z którym zawarł polisę OC.
  2. Czy umowa darowizna auta wymaga aktu notarialnego?

    Nie, w celu zawarcia umowy darowizny samochodu nie trzeba odwiedzać notariusza. Jednakże umowę darowizny należy udokumentować na piśmie (wystarczy odręcznie).
    Jeśli jednak umowa zostanie zawarta w formie aktu notarialnego, to wówczas kwestiami podatkowymi zajmie się notariusz.
  3. Jakie dane powinny się znaleźć na umowie darowizny pojazdu?

    Umowa darowizny samochodu powinna zawierać: datę zawarcia umowy, dane obdarowującego i obdarowywanego, przedmiot darowizny, datę przekazania auta, wartość przedmiotu darowizny, podpisy obu stron.
  4. Czy umowa darowizny auta w obrębie najbliższej rodziny wymaga przerejestrowania auta?

    Tak. W ciągu 30 dni obdarowany musi udać się do właściwego dla swojego miejsca zamieszkania Wydziału Komunikacji i złożyć wniosek o przerejestrowanie samochodu.
  5. Kto musi zapłacić podatek od darowizny?

    Podatek płaci osoba obdarowana, o ile nie korzysta ze zwolnienia podatkowego. Obdarowujący nie ma żadnych obowiązków finansowych związanych z podarowaniem pojazdu.
  6. Czy podatek od darowizny można zapłacić przez internet?

    Tak, na stronie: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-otrzymanie-majatku-ze-spadku-lub-darowizny-formularz-podatkowy-sd-z2. Do autoryzacji swoich danych potrzebne jest posiadania aktywnego Profilu Zaufanego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
  7. Czy darczyńca może ubiegać się o zwrot składki OC?

    Jeżeli osoba, która otrzymała samochód, wypowie ubezpieczenie, to darczyńca ma prawo do ubiegania się o zwrot niewykorzystanej części składki.
Piotr Nowik
[Głosów: 92 Średnia: 4.1]