Co można wyczytać z tablic rejestracyjnych samochodu?

Każdy samochód, czy to nowy, czy używany, musi mieć swoje własne tablice rejestracyjne. Mimo że wszystkie służą temu samemu, to na polskich drogach można spotkać ich kilka rodzajów. Sprawdzimy czym różnią się poszczególne tablice rejestracyjne oraz jakie dane o samochodzie i właścicielu można z nich wyczytać.

Wiele osób rejestrując samochód chce mieć swoje ulubione cyfry w numerze rejestracyjnym. Niektórzy chcieliby także numer „łatwy” do zapamiętania. Mówi się też o tym, aby w numerze była choć jedna „7”, wtedy przyniesie to szczęście. Jeżeli bardzo zależy Ci na swojej kombinacji znaków, możesz wybrać indywidualne tablice rejestracyjne, jednak jest to większy koszt. Sprawdzimy, co musi znaleźć się w numerze rejestracyjnym i od czego to zależy.

Do czego służą tablice rejestracyjne?

Tablice rejestracyjne są używane do identyfikacji pojazdów na drodze. Każdy samochód osobowy, ciężarowy i motocykl musi mieć swoją tablicę rejestracyjną. Składa się ona z liter i cyfr, które są unikalne dla danego pojazdu i pozwalają na jego rozpoznanie przez służby. Służą również do zarejestrowania pojazdu i umożliwienia jego legalnego użytkowania na drodze.

Tablice rejestracyjne muszą być oryginalne, tzn. wydane przez Wydział Komunikacji i zamocowane w konstrukcyjnie przeznaczonym do tego miejscu na pojeździe. Nie można jeździć np. z kartonikiem z napisanym flamastrem numerem rejestracji, gdyż grozi za to mandat.

Kierowcy mogą złożyć wniosek o wydanie indywidualnych tablic, czyli z własnym napisem. Ale w tej kwestii występują ograniczenia i nie można stworzyć własnych tablic w każdej sytuacji ani umieścić na nich absolutnie dowolnego napisu.

Jakie są w Polsce rodzaje tablic rejestracyjnych?

Wzory tablic określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2022 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów innych dokumentów związanych z rejestracją pojazdów.

W Polsce mamy kilka rodzajów tablic rejestracyjnych, które można podzielić ze względu na oznaczany pojazd i rozmiar.

• Tablice rejestracyjne samochodowe – dzielą się na jednorzędowe, dwurzędowe i dwurzędowe zmniejszone. Różnią się rozmiarem – to, jaka tablica zostanie zastosowana w danym samochodzie, zależy od jego gabarytów.
• Tablice rejestracyjne motocyklowe – są dwurzędowe, oznacza się nimi motocykle i niektóre ciągniki rolnicze.
• Tablice rejestracyjne motorowerowe – są to dwurzędowe tablice do oznaczania motorowerów.

Ciekawostką są tzw. trzecie tablice rejestracyjne (tzn. trzeci egzemplarz tej samej tablicy). W taką tablicę muszą zaopatrzyć się kierowcy, którzy jeżdżą np. z bagażnikiem rowerowym mocowanym na haku holowniczym. Bagażnik zasłania tylną tablicę rejestracyjną, a wymóg jest taki, że musi być widoczna. Mocuje się wtedy dodatkową tablicę bezpośrednio na bagażniku.

Jakie informacje można odczytać z tablic rejestracyjnych?

Każda tablica oznaczona jest kodem państwa, w którym zarejestrowany jest samochód – w Polsce jest to PL. 

Identyfikująca, właściwa część rejestracji to kombinacja liter i cyfr. W zależności od rodzaju tablicy, liczba znaków jest inna. W kwestii danych, jakie można odczytać z tablicy, namieszały trochę przepisy tzw. pakietu deregulacyjnego, który wszedł w życie 31 stycznia 2022 r.

Podczas rejestracji pojazdu nadawany jest numer rejestracyjny auta, rozpoczynający się od jednej, dwóch lub trzech liter. Ta kombinacja to tzw. wyróżnik miejsca, który informuje o województwie/mieście/powiecie, w którym go zarejestrowano. Do tej pory było tak, że przy przerejestrowaniu (np. w związku ze zbyciem pojazdu albo przeprowadzką jego właściciela w inny region kraju) można było zachować stare tablice, pod warunkiem, że zgadzał się wyróżnik miejsca. 

Pakiet deregulacyjny zniósł ten wymóg i teraz można zachować stare tablice samochodowe bez względu na to, gdzie wcześniej zarejestrowany był samochód. Krótko mówiąc – kiedyś można było odczytać z pierwszych znaków na tablicy miejsce zamieszkania kierowcy, a teraz już nie można być pewnym prawidłowego rozszyfrowania danych, ponieważ przepisy pozwalają utrzymać numery np. krakowskie przy przerejestrowaniu samochodu do Łodzi.

Przykład:

Robert, mieszkaniec Warszawy, kupił w marcu 2022 r. samochód zarejestrowany w Szczecinie. Przy przerejestrowaniu auta w warszawskim Wydziale Komunikacji złożył wniosek o zachowanie starych (szczecińskich) tablic rejestracyjnych, który został uwzględniony. Przed 31 stycznia 2022 r. taka sytuacja byłaby niemożliwa, ponieważ tablice można było zatrzymać tylko w ramach tego samego powiatu.

Cyfry, które znajdują się po liczbach to wyróżniki pojazdu. Są to indywidualne numery nadawane przez Wydział Komunikacji i służą wyłącznie identyfikacji. Nie da się z nich odczytać żadnych danych o samochodzie, kierowcy ani przybliżyć miejsca rejestracji pojazdu. Podsumowując – z samych tablic, po zmianie przepisów w styczniu 2022 r., przeciętny Kowalski (bez dostępu do baz CEPiK) nie odczyta żadnych istotnych informacji o samochodzie i jego właścicielu.

Co w sytuacji, gdy skończą się kombinacje liter na tablicach rejestracyjnych?

Wiadomo już, że litery na tablicach rejestracyjnych pochodzą od regionu, w którym zarejestrowane jest auto. W niektórych miejscach kombinacje znaków się wyczerpały i trzeba zastąpić litery innymi. W Warszawie zamiast „W” na początku będzie „A”. Natomiast we Wrocławiu zamiast „D” będzie „V”, w Poznaniu zamiast „P” pojawi się „M”, w Krakowie „K” zamieni się na „J”. Jednak największe emocje wzbudza zmiana w Gdańsku. Zamiast „GD” będzie „XD”. „XD” jest popularnym młodzieżowym słowem i może powodować uśmiech na wielu twarzach. Najszybciej wyróżniki kończą się w Warszawie, na pozostałe zmiany będzie musieli jeszcze trochę zaczekać.

Co oznaczają kolory tablic rejestracyjnych?

Większość tablic spotykanych w Polsce to białe znaki na czarnym tle, ale zdarzają się rejestracje kolorowe: zielone, niebieskie. Takimi oznacza się pojazdy specjalne albo o specjalnym przeznaczeniu.

• Żółte – to specjalne oznaczenie samochodów zabytkowych.
• Niebieskie – dla aut służb dyplomatycznych.
• Zielone – są przeznaczone dla samochodów elektrycznych oraz z napędem wodorowym.
• Białe z zielonymi znakami – do aut profesjonalnych (wykorzystują je np. dealerzy, producenci podczas aut testowych; zastąpiły one w 2019 r. tablice badawcze).
• Białe z czerwonymi znakami – tablice posiadające czerwone znaki są tymczasowo wydawane na okres od złożenia wniosku o rejestrację pojazdu do wydania tablic zwyczajnych.

W planach resortu infrastruktury są także pomarańczowe tablice rejestracyjne. Do ustawy Prawo o ruchu drogowym zostało wprowadzone nowe pojęcie „samochód osobowy przeznaczony do zawodów sportowych”. Takie pojazdy będą zwolnione z typowych badań technicznych i dostaną tablice rejestracyjne z nowym kolorem tła. Najprawdopodobniej będą one miały kolor pomarańczowy. Zmiany mają wejść w życie 1 czerwca 2024 roku. Samochody rajdowe nie będą mogły być wykorzystywane w ruchu drogowym, a na zawody trzeba będzie je przewozić na lawecie.

Czy miejsce zarejestrowania pojazdu wpływa na cenę OC?

Ubezpieczyciel, kalkulując wysokość składki na OC, pyta o miejsce zarejestrowania lub użytkowania samochodu. Dlaczego? Ponieważ jest to istotne przy kalkulacji ryzyka ubezpieczeniowego, a co za tym idzie – wysokości składki.

Jak wynika z danych pochodzących z porównywarki ubezpieczeń, najwięcej za ubezpieczenie samochodu płacą mieszkańcy aglomeracji i większych miast. Spowodowane jest to faktem, że jest tam duże natężenie ruchu na drodze, zagęszczenie aut szukających miejsc parkingowych, a przez to – większe ryzyko kolizji czy poważnego wypadku. Na obrzeżach miast i na wsiach jeździ się wolniej, spokojniej, więc i kraks jest mniej. Dlatego z reguły za auto zarejestrowane w mniejszej miejscowości płaci się bardziej przystępną składkę. Dane o wypadkach ubezpieczyciele czerpią z policyjnych statystyk i nie jest to ich własna teza, że im większe miasto, tym większe ryzyko kolizji.

Ceny polis różnią się nawet w kontekście województw. W III kwartale 2023 r. najwięcej za OC płacili mieszkańcy pomorskiego (średnio 637 zł), mazowieckiego (604 zł) i dolnośląskiego (587 zł). Wśród miast leżących w tych regionach najdroższy jest Gdańsk, Wrocław i Warszawa. Z kolei najniższe składki objęły samochody zarejestrowane w województwach podkarpackim (453 zł), opolskim (458 zł) i świętokrzyskim (466 zł).

Ile kosztuje zarejestrowanie pojazdu w 2023 roku?

Obecnie standardowy koszt rejestracji samochodu to 161,50 zł. W sieci można spotkać informacje o wyższej kwocie, ale te dane są już nieaktualne. Od 4 września 2022 r. nie są już wydawane karty pojazdu i nalepka kontrolna, za które wcześniej trzeba było zapłacić, więc i opłata poszła w dół.

Obecnie na koszt rejestracji auta osobowego składają się ceny:

• tablicy rejestracyjnej – 80 zł (to opłata za tradycyjną wersję, za własne tablice trzeba zapłacić 1 000 zł),
• pozwolenia czasowego – 13,50 zł,
• dowodu rejestracyjnego – 54 zł,
• kompletu znaków legalizacyjnych – 12,50 zł,
• opłat ewidencyjnych – 1,50 zł.

Razem 161,50 zł. Ten koszt można jeszcze zmniejszyć do 67 zł, jeśli kierowca zdecyduje się zachować stare tablice rejestracyjne. Odpadnie wtedy cena wymiany rejestracji, nalepki oraz niektórych opłat ewidencyjnych.

Od 4 czerwca 2021 r. nie trzeba już osobiście udawać się do Wydziału Komunikacji, aby zarejestrować nowy samochód. Dzięki znowelizowanym przepisom świeżo upieczony właściciel auta może upoważnić pracownika salonu do rejestracji pojazdu w jego imieniu. Wszystko jest zasługą specjalnego systemu cyfrowego, który łączy Wydziały Komunikacji z dealerami. Usługa dostępna jest wyłącznie w stosunku do nowych samochodów, nie można jej zlecić przy kupnie używanego auta w komisie – wyjaśnia Katarzyna Gaweł, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w porównywarce najtaniejuagenta.pl.

Czy samochody z czarnymi tablicami znikną z polskich dróg?

W związku z nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym, która wejdzie w życie w 2024 roku samochody zarejestrowane do 14 marca 2005 roku, które nie posiadają ważnego badania technicznego oraz ważnej polisy OC zostaną wyrejestrowane. Ma to na celu uporządkowanie Centralnej Ewidencji Pojazdów. Powszechnie mówi się o końcu czarnych tablic rejestracyjnych, które były wydawane do połowy 2000 r. Jednak, gdy ktoś posiada, używa, wykupuje polisę OC, a samochód z czarnymi tablicami ma ważne badania techniczne to nie musi go przerejestrowywać.

W 2024 roku czekają nas jeszcze inne ważne zmiany. Będzie obowiązek przerejestrowania samochodu w ciągu 30 dni po zakupie. Aktualnie nie trzeba przerejestrować samochodu. Można tylko zgłosić zakup w Wydziale Komunikacji. Kara będzie wynosić od 250 zł do 1000 zł. Gdy spóźnisz się z wnioskiem o rejestrację o ponad 180 dni kara wzrośnie dwukrotnie.

Czy sama tablica rejestracyjna wystarczy do zidentyfikowania właściciela pojazdu?

Zwykły obywatel, który zna tylko numer rejestracyjny samochodu, nie jest w stanie niczego dowiedzieć się o jego właścicielu. Istnieją co prawda serwisy do sprawdzania historii pojazdu (np. Sprawdź OC na stronie UFG), w których wyświetlają się dane po wpisaniu rejestracji, ale dotyczą one tylko polisy (ważna lub nie, w jakim towarzystwie zawarta itp.) i parametrów technicznych pojazdu. Nie znajdzie się w nich nic, co przybliżyłoby do zidentyfikowania właściciela samochodu.

Za to policja i inne służby mają dostęp do bazy CEPiK, gdzie podając jedynie numer rejestracyjny auta, mogą wyciągnąć dane identyfikacyjne właściciela. Dlatego będąc świadkiem lub uczestnicząc w jakimś niepokojącym zdarzeniu i widząc, że kierowca ucieka, należy spisać numer rejestracyjny pojazdu i przekazać go policji.

Jaka kara grozi za kradzież tablicy rejestracyjnej?

Do niedawna kradzież tablicy rejestracyjnej traktowana była jako wykroczenie. Zgodnie z kodeksem wykroczeń, kradzież tablicy zagrożona była karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Aktualnie, od 1 października weszła w życie nowelizacja Kodeksu Karnego. W związku z tym kradzież tablic rejestracyjnych jest przestępstwem podlegającym karze więzienia od 3 miesięcy do 5 lat. Zmiany są wynikiem nagminnych kradzieży rejestracji, które złodzieje wykorzystują do drobnych występków przeciw prawu (np. chuligańskich wybryków samochodem z kradzionymi “blachami”) jak i poważnych przestępstw. Kara pozbawienia wolności może grozić także osobom, które podrabiają lub przerabiają numer rejestracyjny samochodu oraz używają tablic nieprzypisanych do danego auta.