Użyczasz samochodu członkowi rodziny lub pracownikowi? Bez względu na to, komu planujesz użyczyć auta, musisz zadbać o zabezpieczenie swoich interesów. Przyda się zatem umowa użyczenia samochodu. Wzór takiej umowy oraz omówienie informacji, które powinny się w niej znaleźć, znajdziesz poniżej.
Wynajem czy zakup samochodu nie zawsze jest opłacalny – czasem z perspektywy kierowcy zdecydowanie korzystniejsza jest umowa użyczenia samochodu. Jednak przed zawarciem takiej umowy warto wiedzieć, z czym się ona wiąże – osoba korzystająca z udostępnionego jej pojazdu ma zarówno prawa, jak i obowiązki. Podobnie rzecz wygląda po stronie użyczającego.
Czym jest umowa użyczenia samochodu?
Umowa użyczenia to jedna z umów nazwanych uregulowanych w Kodeksie cywilnym (art. 710-719). Zastanawiasz się, co to za kontrakt? Istotą umowy użyczenia jest zezwolenie biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy – w tym przypadku jest to samochód. Przedmiot umowy użyczenia może zostać przekazany w użytkowanie biorącemu na czas oznaczony lub nieoznaczony.
Art. 710 Kodeksu cywilnego: Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Jakie informacje muszą znaleźć się w umowie użyczenia samochodu?
Dobrze sporządzona umowa użyczenia nie powinna zostawiać pola na domysły – musi ona być dość szczegółowa. Jakie informacje należy wskazać? Najważniejsze dane to: data i miejsce zawarcia umowy, określenie stron i przedmiotu umowy, czas trwania umowy, prawa i obowiązki każdej ze stron oraz postanowienia końcowe.
Pobierz wzór umowy użyczenia samochodu .pdf
Pobierz wzór umowy użyczenia samochodu .docx
Umowa użyczenia samochodu – data i miejsce zawarcia umowy
To uniwersalny fragment, który można znaleźć w każdej umowie. Aby nie było żadnych wątpliwości, umowę należy nazwać, np. „Umowa użyczenia samochodu”. Konieczne jest też podanie daty i miejsce jej zawarcia.
Umowa użyczenia samochodu – strony
Umowa użyczenia samochodu jest zawierana między dwiema stronami – są to użyczający (osoba, która użycza auta) i biorący (ten, który na podstawie umowy będzie korzystał z pojazdu). W tej części umowy należy dokładnie wskazać, kim są poszczególne strony. Aby nie było niedomówień, strony powinny być też określane jako „użyczający” i „biorący”.
Jeżeli stroną umowy użyczenia samochodu jest osoba fizyczna (osoby fizyczne), to należy podać następujące dane:
- imię i nazwisko;
- numer i serię dowodu osobistego;
- numer PESEL;
- adres zamieszkania.
Stroną umowy użyczenia – najczęściej użyczającym – może być też firma. Wówczas pula danych jest następująca:
- nazwa firmy;
- siedziba firmy;
- numer KRS;
- wysokość kapitału zakładowego;
- imię i nazwisko osoby reprezentującej firmę.
Umowa użyczenia samochodu – przedmiot umowy (samochód)
Przedmiot umowy użyczenia – w omawianym przypadku samochód – musi zostać dokładnie opisany. W praktyce należy podać jak najwięcej informacji o pojeździe, tj. jego markę, model, rok produkcji, pojemność silnika, numer rejestracyjny, numer VIN i kolor. Wskazać należy też wady samochodu. Jest to szczególnie istotne w przypadku tych wad, które nie są widoczne na pierwszy rzut oka, np. uszkodzonego silnika czy niesprawnego hamulca. Dlaczego to takie ważne? Użyczający ma obowiązek naprawić szkodę, którą wyrządził biorącemu przez to, że nie poinformował go o wadach pojazdu.
Art. 711 Kodeksu cywilnego: Jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć.
W tej części umowy powinno znaleźć się też oświadczenie biorącego, że jest mu znany stan pojazdu i nie ma on do niego zastrzeżeń. Dodatkowo w tej sekcji warto umieścić:
- oświadczenie użyczającego, że jest on jedynym właścicielem samochodu będącego przedmiotem umowy użyczenia;
- zapis, zgodnie z którym użyczający udostępnia pojazd bez pobierania opłat – użyczenie jest nieodpłatne;
- informacje o dacie, w której pojazd – wraz z kompletem dokumentów (można je wymienić) – został przekazany biorącemu.
Umowa użyczenia samochodu – czas trwania umowy
Strony umowy użyczenia samochodu nie muszą wskazywać terminu, na jaki została ona zawarta. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby to zrobić, zwłaszcza gdy użyczający i biorący uzgodnili tę kwestię między sobą. Co w sytuacji, gdy czas trwania umowy użyczenia samochodu nie zostanie sprecyzowany? Użyczenie kończy się wówczas, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić (art. 715 Kodeksu cywilnego).
Przykład: Pan Maciej postanowił użyczyć swój samochód bratankowi, który właśnie zaczyna studia. Strony nie zdecydowały się umieścić w umowie konkretnej daty. Zamiast tego pojawił się w niej zapis, zgodnie z którym bratanek zwróci samochód w momencie zakupu własnego środka transportu.
Umowa użyczenia samochodu – prawa i obowiązki biorącego
Z tytułu zawarcia umowy biorący samochód ma zarówno prawa, jak i obowiązki. Ta część wzoru umowy użyczenia auta jest przeznaczona na ich wyszczególnienie. Podstawową kwestią jest odpowiedzialność. Jeżeli biorący używa samochodu w sposób sprzeczny z umową albo jego przeznaczeniem, to odpowiada za jego uszkodzenie. To nie wszystko, bo biorący jest też odpowiedzialny za przypadkową utratę przedmiotu umowy użyczenia.
Biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie samochodu, które jest następstwem jego prawidłowego używania. Ponieważ użyczający auta nie czerpie z tytułu podpisanej umowy żadnych korzyści, to biorący ma obowiązek ponosić koszty eksploatacyjne. Warto je wymienić – przykładowe wydatki to:
- zakup paliwa;
- wymiana żarówek;
- opłacenie sprzątania pojazdu;
- koszty napraw;
- wymiana opon.
Umowa użyczenia samochodu – prawa i obowiązki użyczającego
Użyczający samochodu ma przede wszystkim prawo odzyskać swój pojazd po zakończeniu umowy użyczenia. Biorący powinien przekazać mu otrzymane rzeczy, czyli zarówno kluczyki, jak i komplet dokumentów. To jednak nie wszystko. Nie można wykluczyć sytuacji, że biorący będzie korzystał z samochodu w sposób sprzeczny z umową. W takim scenariuszu użyczającemu przysługuje prawo żądania zwrotu auta. Wówczas też nie ma znaczenia fakt, że umowa została zawarta na czas oznaczony.
Umowa użyczenia samochodu – postanowienia końcowe
W każdym wzorze umowy znajdują się postanowienia końcowe. To miejsce, w którym strony mogą doprecyzować niektóre kwestie. Najczęściej w tej sekcji umowy można znaleźć następujące zapisy:
- wszelkie zmiany w umowie wymagają formy pisemnej – w przeciwnym razie nie będą dla stron wiążące;
- w sprawach, które nie zostały uregulowane w umowie, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego;
- ewentualne spory strony będą rozstrzygać przed sądem – należy podać nazwę i lokalizację sądu;
- umowa została sporządzona np. w 2 jednobrzmiących egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron.
Czy umowa użyczenia samochodu musi być zawarta w formie pisemnej?
Umowa użyczenia samochodu członkowi rodziny często jest zawierana w formie ustnej, a nie pisemnej. Taka umowa jest ważna, a to dlatego, że przepisy nie wymagają dla niej formy pisemnej. Z drugiej strony umowa sporządzona na piśmie lepiej chroni interesy stron, zwłaszcza gdyby między nimi doszło do sporu. Jednocześnie nie ma przeszkód, aby umowa użyczenia samochodu przyjęła formę aktu notarialnego. Wybór takiego rozwiązania wiąże się jednak z dodatkowym wydatkiem – trzeba opłacić notariusza.
Pobierz wzór umowy użyczenia samochodu .pdf
Pobierz wzór umowy użyczenia samochodu .docx
Umowa użyczenia pojazdu – co z ubezpieczeniem OC i AC samochodu?
Obowiązek zakupu ubezpieczenia OC spoczywa na właścicielu pojazdu. Jednocześnie osoba korzystająca z auta nie musi się obawiać, że w razie spowodowania kolizji lub wypadku będzie musiała zapłacić za szkody – chyba że w chwili zdarzenia będzie ona np. pod wpływem alkoholu. Wówczas może się ona spodziewać regresu.
Inaczej może być w przypadku ubezpieczenia AC. Kluczowe są zapisy znajdujące się w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Użyczający – jeszcze przed użyczeniem samochodu rodzinie czy zawarciem umowy użyczenia ze znajomym – powinien upewnić się, że w razie szkody taka umowa nie wpłynie negatywnie na możliwość skorzystania z AC.
- Przez umowę użyczenia samochodu użyczający zezwala biorącemu na bezpłatne używanie auta.
- Dla umowy użyczenia samochodu nie jest konieczna forma pisemna, ale najlepiej zabezpiecza ona strony kontraktu.
- W umowie użyczenia auta trzeba podać m.in. dane stron, sprecyzować przedmiot umowy oraz prawa i obowiązki stron.
- Biorący korzysta z ochrony, jaką zapewnia ubezpieczenie OC w zakresie przewidzianym przepisami.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
-
Czy w umowie użyczenia samochodu można zastrzec, aby auto było używane wyłącznie na terenie Polski?
Tak, wystarczy tylko umieścić odpowiedni zapis w umowie. Strony mają dużą dowolność w kwestii kształtowania warunków umowy użyczenia samochodu. Formalnie nie ma zatem przeszkód, aby umowa precyzowała, w jaki sposób biorący będzie korzystał z pojazdu. -
Czy bez zgody użyczającego możliwe jest oddanie przez biorącego użyczonego auta osobie trzeciej?
Aby biorący mógł oddać użyczony pojazd osobie trzeciej, potrzebuje na to zgody użyczającego. Wynika to wprost z przepisów – art. 712 § 2 Kodeksu cywilnego. Nie jest zatem konieczne dodatkowe zastrzeżenie tej kwestii w umowie użyczenia samochodu. -
Czy umowa użyczenia samochodu uprawnia do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej?
Jak przypomina w swoich poradnikach Krajowa Administracja Skarbowa, umowa użyczenia samochodu nie uprawnia do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Z tej preferencji podatkowej mogą skorzystać wyłącznie właściciele (współwłaściciele) pojazdów. -
Jaki jest termin przedawnienia roszczeń użyczającego przeciwko biorącemu?
Termin ten precyzuje Kodeks cywilny – roszczenia przedawniają się z upływem roku, licząc od dnia zwrotu samochodu. W tym samym terminie biorący może wysunąć roszczenia do użyczającego m.in. o zwrot nakładów na auto. -
Czy użyczający musi być właścicielem samochodu, aby podpisać umowę użyczenia?
Nie, użyczający wcale nie musi być właścicielem auta – może być biorącym w ramach innej umowy użyczenia. Wówczas jednak potrzebuje zgody, aby podpisać umowę jako użyczający – bez niej nie będzie mógł użyczyć innej osobie samochodu.