Rejestracja czy ubezpieczenie samochodu – co najpierw? 

Aktualne mandaty za brak polisy OC wynoszą od 1 440 do 7 200 zł. To dużo, zwłaszcza że łatwo uniknąć kary, zawierając umowę o OC we właściwym momencie. Jeśli niedawno kupiłeś używany samochód lub dopiero zamierzasz i nie wiesz, czy najpierw rejestracja czy ubezpieczenie, przeczytaj artykuł i dowiedz się wszystkiego.

Rejestracja zakupionego samochodu to pierwsze co przychodzi na myśl świeżo upieczonemu właścicielowi. To błąd, bo nieraz ważniejsza jest polisa OC. W niektórych przypadkach rejestracja pojazdu bez ubezpieczenia jest niemożliwa, a dodatkowo kierowca naraża się na mandat z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG).

Najpierw rejestracja czy ubezpieczenie auta?

Każdy kierowca zdaje sobie sprawę, że aby legalnie poruszać się pojazdem po ulicy, musi on zostać wcześniej ubezpieczony i zarejestrowany. To dwie odrębne powinności, których nie można załatwić jednocześnie, w związku z czym rodzi się pytanie: najpierw rejestracja czy ubezpieczenie samochodu? Odpowiadamy: w pierwszej kolejności należy wykupić polisę OC.

Przepisy precyzują kwestię ubezpieczenia w zależności od rodzaju pojazdu:

• auto używane ubezpieczone – w ogóle nie trzeba kupować polisy, skoro auto ma ubezpieczenie,
• samochód używany bez ważnego OC – polisę trzeba kupić w dniu zakupu samochodu, aby nie zostać ukaranym za brak OC,
• samochód nowy (z salonu) – obowiązek wykupienia OC przypada najpóźniej w dniu rejestracji auta, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu do ruchu,
• pojazd historyczny – przed wprowadzeniem samochodu do ruchu.

Skoro nowe auto można najpierw zarejestrować a ubezpieczyć później, byle tego samego dnia, to dlaczego piszemy, żeby kwestię ubezpieczenia załatwić wcześniej? Z przezorności. Zawsze może się przytrafić zdarzenie losowe, które uniemożliwi wykupienie ubezpieczenia OC, a prawo nie przewiduje wyjątków – samochód w dniu rejestracji musi zostać ubezpieczony. W takiej sytuacji właściciel, który mimo szczerych chęci nie zdążył zawrzeć umowy o OC, może otrzymać grzywnę od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Przykład:

Marek, po zakupie samochodu z salonu, pojechał go zarejestrować bez wcześniejszego wykupienia polisy OC. Urzędnik zarejestruje pojazd, ale Marek ma obowiązek jeszcze tego samego dnia zawrzeć umowę o obowiązkowe ubezpieczenie. Jeśli go nie zrealizuje, UFG ukarze go mandatem.

Niezależnie od wszystkiego, na mocy art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych urzędnik z Wydziału Komunikacji ma prawo skontrolować ważność ubezpieczenia OC przy rejestracji pojazdu. W przypadku nowych aut brak OC usprawiedliwi przytoczony przepis, który daje właścicielowi prawo na zakup ubezpieczenia do końca dnia.

Czy do rejestracji auta potrzebne jest OC?

Lista dokumentów wymaganych przy rejestracji samochodu znajduje się w art. 72 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zawiera ona różnego rodzaju dokumenty, które skrótowo można nazwać od samochodu, ale nie znajdziemy tam ważnej polisy OC.

Jest to niekonsekwencja w przepisach, ponieważ urzędnik z Wydziału Komunikacji ma prawo sprawdzić, czy auto ma aktualną polisę. Jak ma to zrobić, skoro wg innego przepisu, polisy nie trzeba mieć przy sobie? Z uwagi na tę niespójność w prawie, lepiej zabrać ze sobą potwierdzenie zakupu OC, chyba że ktoś lubi wdawać się w niepotrzebne dyskusje.

W trakcie wizyty w urzędzie (od razu po rejestracji samochodu) urzędnik wyda tzw. miękki dowód rejestracyjny, czyli tymczasowy dokument potwierdzający, że pojazd ma prawo uczestniczyć w ruchu drogowym. Na wyrobienie stałego dowodu rejestracyjnego urząd ma 30 dni.

Dokumenty potrzebne do rejestracji pojazdu

Wg przepisów, w Wydziale Komunikacji przy rejestracji samochodu zakupionego w Polsce należy okazać:

• dowód własności pojazdu (np. umowa kupna sprzedaży, faktura),
• dowód rejestracyjny,
• świadectwo zgodności WE,
• zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu.

Po zakupie auta z zagranicy trzeba dodatkowo przedstawić:

• dowód odprawy celnej przywozowej (jeśli auto zostało sprowadzone spoza UE),
• dowód opłacenia akcyzy lub dokument potwierdzający, że pojazd jest z niej zwolniony.

Oczywiście, oprócz wspomnianych dokumentów, właściciel nie może zapomnieć o dowodzie tożsamości i wypełnionym wniosku o zarejestrowanie pojazdu.

Kiedy urząd może poprosić o okazanie OC w czasie rejestracji samochodu?

Prawo nie precyzuje, w jakich sytuacjach urząd może sprawdzić ubezpieczenie OC samochodu. Przepisy mówią tylko, że urzędnik z Wydziału Komunikacji ma takie uprawnienia. Można zatem przyjąć, że może to zrobić zawsze, kiedy uzna za stosowne: w trakcie załatwiania formalności o rejestrację auta czy podczas wizyty w innej sprawie. Na pewno zażąda okazania OC przy odbieraniu dowodu rejestracyjnego.

Czy zawsze muszę kupić OC przed rejestracją samochodu?

Nie zawsze trzeba kupić polisę OC przed rejestracją. Z zakupem mogą się wstrzymać właściciele samochodów:

• które mają ważne OC,
• których obowiązek ubezpieczenia przypada w dniu rejestracji samochodu (czyli najpierw rejestracja a później – w tym samym dniu – ubezpieczenie) lub z chwilą wprowadzenia pojazdu do ruchu.

Kiedy po zakupie używanego samochodu muszę kupić polisę OC

Kupując auto używane, może ono mieć ubezpieczenie OC lub go nie mieć. W więcej niż 90% przypadków samochody są ubezpieczone. Wynika to z faktu, że osoba, która sprzedaje auto, dopóki nie sfinalizuje transakcji, formalnie jest właścicielem samochodu i odpowiada za aktualną polisę OC. Nikt nie chce narazić się na wysokie mandaty z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, więc kupuje ubezpieczenie nawet wtedy, gdy myśli o sprzedaży auta.

Po sprzedaży samochodu sprzedawca ma obowiązek przekazać kupcowi ubezpieczenie wraz z innym dokumentami. Kupiec nie ma obowiązku zachowywać polisy zbywcy – ma prawo wypowiedzieć ją w dowolnej chwili. Jeśli tego nie zrobi – polisa będzie ważna do dnia przewidzianego umową, ale nie przedłuży się automatycznie.

Co, jeśli kupiony samochód nie ma ważnej polisy OC? Nowy właściciel powinien zawrzeć umowę o ubezpieczenie w dniu zakupu, mimo że na zarejestrowanie pojazdu ma 30 dni. To dlatego, że w chwili zakupu stał się formalnym właścicielem pojazdu.

Na mocy § 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów umowa kupna sprzedaży jest dowodem na to, kto jest właścicielem samochodu. Dowód rejestracyjny ma zupełnie inną rolę. Zatem od dnia transakcji to (nowy) właściciel samochodu odpowiada za ważność OC. Jeśli UFG wykryje, że samochód nie miał ważnego ubezpieczenia OC, do odpowiedzialności pociągnie kierowcę, który jest (lub był) właścicielem w okresie, gdy auto było nieubezpieczone – wyjaśnia Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w najtaniejuagenta.pl.

Co mogę zrobić z OC poprzedniego właściciela przed rejestracją auta?

Kierowca, który kupi ubezpieczony samochód, ma prawo zachować polisę OC lub ją wypowiedzieć w dowolnym momencie obowiązywania umowy.

W praktyce wygląda to tak, że sprzedawca zgłasza w firmie ubezpieczeniowej, że pojazd zmienił właściciela. Towarzystwo ubezpieczeniowe kontaktuje się z nabywcą i proponuje mu:

• kontynuowanie polisy OC poprzedniego właściciela samochodu,
• wypowiedzenie umowy i zawarcie nowej (w tej samej firmie).

Jeżeli kierowca zdecyduje się na kontynuację polisy poprzedniego właściciela, musi liczyć się z tym, że firma przeliczy składkę i nakaże dopłacenie. Taka polisa nie przedłuży się automatycznie, ale wygaśnie samoistnie w dniu przewidzianym umową.

Z kolei propozycja wypowiedzenia i zawarcia nowej to sposób firm ubezpieczeniowych na zdobycie kolejnego klienta. Kupiec (nowy właściciel) tak naprawdę może wypowiedzieć OC zbywcy w każdej chwili (nie tylko wtedy, kiedy towarzystwo zgłasza się do niego z taką ofertą) i zawrzeć umowę u dowolnego ubezpieczyciela.

Często opłaca się złożyć wypowiedzenie OC, ale zanim pochopnie zawrze się umowę w firmie, w której dotychczas było ubezpieczone auto, warto porównać oferty innych towarzystw. Nie można przy tym zapomnieć o obowiązku ciągłości ubezpieczenia, czyli o tym, żeby nie było żadnej przerwy (nawet przez 1 dzień) pomiędzy datą wypowiedzenia dotychczasowej polisy a zawarciem nowej umowy o ubezpieczenie pojazdu.

Jak sprawdzić, czy używany samochód ma OC?

Warto sprawdzić, czy samochód ma ważne ubezpieczenie OC jeszcze przed zawarciem transakcji, aby uniknąć przykrych niespodzianek. W internecie istnieją darmowe strony, gdzie można czy polisa OC jest aktualna oraz dowiedzieć się kilku innych cennych faktów o sprawdzanym pojeździe.

Najpopularniejsze witryny do sprawdzania ubezpieczenia OC samochodu to:

• strona Historia Pojazdu (https://historiapojazdu.gov.pl) – potrzebne są nr VIN i rejestracyjny samochodu oraz data pierwszej rejestracji. Oprócz raportu o tym, czy samochód ma ważne ubezpieczenie OC, wyświetli się informacja np. o statusie badań technicznych i ostatni zarejestrowany odczyt drogomierza,
• strona UFG (www.ufg.pl) – na podstawie nr VIN lub rejestracyjnego można się dowiedzieć nie tylko, czy pojazd posiada ważne obowiązkowe ubezpieczenie, ale i w której firmie jest zawarte.

Co zrobić, jeśli auto nie ma wykupionego OC?

Na mocy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, każdy zarejestrowany pojazd musi mieć ważne OC przez cały okres rejestracji. Odpowiada za to aktualny właściciel auta. Samochód nie ma prawa wyjechać na ulicę, jeśli nie jest ubezpieczony. Kierowca musi pamiętać, że łamiąc ten zakaz, naraża się na (oprócz kary z UFG za brak polisy OC) konieczność pokrycia szkód z własnej kieszeni, jeśli spowoduje kraksę lub groźny wypadek.

Oczywiście niekorzystanie z pojazdu nie zwalnia z odpowiedzialności za brak ubezpieczenia. Nawet auto, które od lat stoi nieużywane w garażu musi mieć ubezpieczenie – jedyny sposób, aby uniknąć tej powinności to wyrejestrowanie go.

Za brak polisy OC Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nakłada mandaty. Ich wysokość zależy od okresu bez OC. W 2023 r. były już dwie podwyżki i aktualny taryfikator przedstawia się następująco:

Kary za brak OC styczeń-czerwiec 2023

Kary za brak OC lipiec-grudzień 2023

OC to obowiązkowe ubezpieczenie, którego zakres określają przepisy. Firmy nie mogą go ani rozszerzać, ani zawężać. Innymi słowy – niezależenie od wysokości składki otrzymuje się taką samą ochronę.

Aby niepotrzebnie nie przepłacać, warto porównać ceny polis w kalkulatorze. Tam też przed zakupem można zrobić wiarygodną symulację, ile będzie kosztowała polisa OC dla danego samochodu. To przydatna funkcja dla osób, które mają upatrzony samochód, ale nie wiedzą, czy cena OC nie będzie dla nich za wysoka.

Źródła:

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031241152/U/D20031152Lj.pdf