Co to jest regres ubezpieczeniowy i jak się przed nim bronić?

Jazda bez uprawnień, po alkoholu, ucieczka z miejsca wypadku lub po prostu nieopłacenie składki. Jedna zła decyzja może kosztować kierowcę kilka, a nawet kilkaset tysięcy złotych, jeśli ubezpieczyciel wystąpi do niego z regresem. Czym jest regres ubezpieczeniowy? Dowiedz się więcej.

Na początek definicja z ustawy o Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym: regres ubezpieczeniowy to roszczenie finansowe, które zgodnie z prawem przysługuje towarzystwu ubezpieczeniowemu względem sprawcy szkody. Polega on na żądaniu zwrotu kosztów wypłaconego odszkodowania poniesionych przez ubezpieczyciela (lub Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny) podczas likwidacji skutków wypadku lub kolizji, które wydarzyły się w określonych okolicznościach.

Jakie są rodzaje regresu ubezpieczeniowego?

Można wyróżnić dwa typy regresów: typowy i nietypowy.

Regres typowy – ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie poszkodowanemu, ale potem zwraca się do sprawcy o zwrot należności. W momencie wypłaty odszkodowania przejmuje roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej, która jest odpowiedzialna za szkodę. Regres typowy działa na podstawie art. 828 kodeksu cywilnego.

Regres nietypowy – towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca odszkodowanie poszkodowanemu, ale potem zwraca się do swojego klienta o zwrot należności. Działa to w przypadku OC pojazdów mechanicznych na podstawie art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Sprawdźmy na przykładach, jak rozróżnić dwa typy regresów.

Przykład 1:

Mieszkanie pani Agnieszki zostało zalane przez sąsiadów. Pani Agnieszka zgłosiła szkodę do swojego ubezpieczyciela mieszkania. Towarzystwo wypłaciło jej odszkodowanie. Jednak potem wystąpiło o zwrot kosztów do sąsiadów. Mamy tu do czynienia z typowym regresem ubezpieczeniowym.

Przykład 2:

Pan Marcin uszkodził na parkingu inne auto. Zauważył szkodę, jednak postanowił uciec z miejsca zdarzenia. Poszkodowany zgłosił sprawę na policję, która odnalazła monitoring. Ubezpieczyciel pana Marcina wypłacił odszkodowanie poszkodowanemu. Jednak potem zwrócił się o zwrot kosztów do pana Marcina, gdyż sprawca zdarzenia uciekł, a taka sytuacja jest wyłączeniem w OC.

Kiedy może dojść do regresu ubezpieczeniowego?

Prawo ubezpieczeniowe przewiduje kilka sytuacji, w których ubezpieczyciel może wystąpić o regres ubezpieczeniowy:

• Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających

Przykład 3:

Podczas urodzin pan Michał wypił kilka piw i wsiadł do samochodu. Podczas powrotu do domu wjechał w samochód pani Marty. Badanie alkomatem wykazało 1,2 promila we krwi. Pani Marta o pokrycie szkód zwróciła się do ubezpieczyciela pana Michała. Towarzystwo wypłaciło jej odszkodowanie, ale w ramach regresu zwróciło się do pana Michała o całkowity zwrot kosztów. Powód? Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu.

• Prowadzenie pojazdu bez uprawnień

Przykład 4:

Pan Janusz ma firmę transportową, ale sam nie ma prawa jazdy, które uprawniałoby go do prowadzenia ciężarówek. Pewnego dnia pan Janusz chciał jednak przeparkować samochód, ale wyjeżdżając z parkingu, zahaczył o pojazd pana Marka. Wina ewidentnie leżała po stronie pana Janusza, więc to jego ubezpieczyciel pokrył straty, ale w ramach regresu zwrócił się do niego zwrot pieniędzy. Powód? Pan Janusz nie miał właściwej kategorii prawa jazdy uprawniającego do prowadzenia pojazdów ciężarowych.

• Ucieczka z miejsca zdarzenia

Przykład 5:

Pani Janina pod sklepem wycofywała samochód i zbiła reflektor w aucie pana Adama. Spanikowała i odjechała z miejsca zdarzenia. Przysklepowy parking był jednak wyposażony w monitoring i nazajutrz do drzwi pani Janiny zapukali policjanci. Jej ubezpieczyciel oczywiście zapłacił za reflektor pana Adama, ale z regresem zwrócił się już do pani Janiny. Powód? Ucieczka z miejsca kolizji.

• Wyrządzenie szkody umyślnie

Przykład 6:

18-letni Jakub postanowił zemścić się na koledze z klasy i uszkodzić jego samochód. Pomyślał, że niewiele traci, bo za całość zapłaci ubezpieczyciel. Swój „chytry” plan opisał na facebooku, a następnie zamieścili tam nagranie, z którego jasno wynikało, że do kolizji doprowadził z premedytacją. Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie koledze Jakuba, ale do niego zwrócił się z regresem. Powód? Kierowca wyrządził szkodę umyślnie.

• Wejście w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa

Przykład 7:

30-letni Patryk zauważył, że kierowca sportowego Porsche zostawił auto na parkingu z kluczykami w stacyjce. Postanowił wykorzystać okazję i “wypróbować” samochód na drodze. Podczas jazdy z niedozwoloną prędkością doszło do wypadku. Ubezpieczyciel właściciela Porsche zapłacił za szkody, ale wystąpił do Patryka o zwrot poniesionych kosztów. Wina 30-latka była oczywista – doprowadził do wypadku skradzionym samochodem.

• Wyrządzenie szkody pojazdem bez ubezpieczenia

Przykład 8:

Pani Krystyna korzystała z polisy zbywcy auta i zapomniała o końcu okresu ubezpieczenia. Pech chciał, że dwa dni po ustaniu ochrony spowodowała kolizję. Poszkodowany pan Janusz otrzymał odszkodowanie od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który następnie wystąpił z regresem do pani Krystyny. Wszystko z powodu braku ubezpieczenia jej samochodu.

Do kogo może zostać skierowany regres z umowy OC?

Często za kierownicę auta wsiadają nie tylko właściciele, ale też inni użytkownicy pojazdu. Co w sytuacji, gdy np. sprawca szkody będzie nietrzeźwy lub ucieknie z miejsca zdarzenia. To wyłącznie kierujący odpowie za zaistniałą szkodę, a nie właściciel auta. To kierujący będzie musiał zapłacić regres zakładowi ubezpieczeń.

W jakich sytuacjach ubezpieczyciel wystąpi z regresem przy OC?

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych i Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym wskazuje na sytuacje, w których ubezpieczyciel jest zwolniony od odpowiedzialności. Są to:

• brak uprawnień do kierowania pojazdami,
• ucieczka z miejsca zdarzenia,
• zdarzenia spowodowane pod wpływem alkoholu, środków odurzających,
• celowe i umyślne spowodowanie szkody,
• spowodowanie szkody pojazdem nabytym wskutek przestępstwa.

W przypadku żądania regresu to ubezpieczyciel będzie musiał wykazać, że przedmiotowa szkoda była wynikiem jednej z powyższych sytuacji i roszczenie zakładu ubezpieczeń jest uzasadnione.

Ile trzeba zapłacić z tytułu regresu ubezpieczeniowego?

Regres ubezpieczeniowy jest jeszcze do przełknięcia, gdy chodzi o uszkodzony zderzak czy lekko porysowaną karoserię. Gorzej, gdy koszty szkód rzeczowych i osobowych są znacznie wyższe.

Przeciętnie sprawca szkody w regresie ubezpieczeniowym musi zwrócić kilka tysięcy złotych, ale czasem jest to nawet kilkaset tysięcy. Najwyższe regresy dochodzone przez UFG przekraczają milion złotych każdy. Rekordzista musi zwrócić ponad 1,4 mln zł, bo nieubezpieczonym motocyklem potrącił rowerzystkę, która w wyniku wypadku zmarła. Niewiele mniej (1,37 mln zł) musi zapłacić kierowca, który spowodował wypadek, w wyniku którego pasażer nieubezpieczonego pojazdu doznał złamania kręgosłupa i jest sparaliżowany.

Jak uniknąć regresu ubezpieczeniowego?

Najważniejszą zasadą jest bezpieczna jazda samochodem. Wszystkie sytuacje, które mogą doprowadzić do regresu, stanowią naruszenie elementarnych zasad na drodze np. jazda w stanie nietrzeźwości. Ważne, aby:

• nie wyrządzać umyślnych szkód,
• nie prowadzić samochodu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających,
• nie korzystać z pojazdów z przestępstwa,
• nie uciekać z miejsca zdarzenia.

Jeśli zastosujesz te proste i oczywiste zasady, nie narazisz się na regres ubezpieczeniowy. Pamiętaj także, że Twój samochód bezwzględnie musi być objęty ubezpieczeniem OC. Wówczas wypłata odszkodowania w razie kolizji lub wypadku nie będzie Twoim zmartwieniem – zajmie się nią zakład ubezpieczeń sprawcy wypadku, czyli firma, z którą zawarłeś polisę.

Czy regres ubezpieczeniowy się przedawnia?

Zdarzają się jednak sytuacje, gdy Twoje towarzystwo ubezpieczeniowe, ubezpieczyciel poszkodowanego lub przedstawiciele Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego miesiącami nie zwracają się do sprawcy zdarzenia z regresem. Nie musi to jednak oznaczać, że o wystosowaniu takiego żądania zapomniano, ponieważ regres przedawnia się dopiero po trzech latach od wypłacenia odszkodowania. To od decyzji ubezpieczyciela zależy, kiedy zgłosi się do Ciebie po zwrot wypłaconego odszkodowania. Nie warto jednak liczyć na to, że roszczenie regresowe zostanie „zapomniane”.

Kiedy odwołać się od regresu ubezpieczeniowego?

Wiele osób będzie musiało pogodzić się z oddaniem pieniędzy ubezpieczycielowi lub UFG, ale każdy ma prawo odwołać się od regresu. Co więcej, mając mocne argumenty, wcale nie stoimy na straconej pozycji, szczególnie gdy szkoda została wyrządzona w sposób nieświadomy.

Przykład 9:

Pani Weronika rozmawiała przez telefon i cofając na parkingu, lekko zarysowała inny pojazd. Niczego jednak nie usłyszała, ani nie poczuła, więc odjechała. W takiej sytuacji pani Weronika ma duże szanse na udowodnienie, że odjechanie z miejsca stłuczki nie było ucieczką, ale nieświadomym działaniem. Jeśli jednak ubezpieczyciel nie przyjmie tego tłumaczenia, wówczas pani Weronika może wkroczyć na drogę sądową.

Raty, odroczenie, anulowanie regresu ubezpieczeniowego. Co można zrobić?

Co robić, gdy dotyczy Cię regres ubezpieczeniowy? Istnieje również możliwość wystąpienia o rozłożenie należności na raty, anulowanie odsetek, przedłużenie terminu jego płatności oraz zmniejszenie, a nawet całkowite anulowanie regresu. Jeśli z regresem wystąpił UFG, to w sprawie odwołań należy wypełnić wniosek, który znajduje się TUTAJ. Z kolei w przypadku regresu od towarzystwa ubezpieczeniowego, można sporządzić pismo w oparciu o powyższy dokument z UFG lub skontaktować się z danym ubezpieczycielem i zapytać go o formę lub ewentualny druk, który należy wypełnić.

Należy pamiętać, że na złożenie takiego wniosku ma się 30 dni od dnia wezwania do zapłaty regresu.

Uwaga! Towarzystwo ubezpieczeniowe lub UFG może odstąpić od regresu lub zażądać niższej kwoty, jeśli osoba obciążona wykaże, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Musi być to jednak poparte przekonującymi dokumentami (np. umowami kredytowymi, zaświadczeniem z zakładu pracy, z ośrodka pomocy społecznej itp.).

Czy można zlikwidować szkodę z własnej polisy AC?

Zdarza się, że niektórzy poszkodowani nie chcą czekać na wypłatę odszkodowania z OC sprawcy i zgłaszają szkodę z własnego AC. Oczywiście można zdecydować się na takie rozwiązanie, ale istnieje obawa, że w taki sposób stracimy zniżki z autocasco. Gdy jednak nasz ubezpieczyciel zwróci się z regresem do sprawcy szkody i odzyska pieniądze, wówczas zniżki mogą zostać zachowane.

Co w sytuacji, gdy sprawca nie ma wykupionego OC?

Jeżeli jesteś poszkodowany przez kierowcę, który nie wykupił OC na pojazd, możesz zgłosić szkodę do dowolnego towarzystwa ubezpieczeniowego. TU przekaże sprawę do UFG, które wypłaci odszkodowanie. Następnie UFG zwróci się do sprawcy zdarzenia z roszczeniem regresowym

Warto pamiętać, że w przypadku szkody nieubezpieczonym samochodem, gdy kierującym była inna osoba niż właściciel pojazdu, to regres muszą zapłacić wspólnie – wyjaśnia Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w najtaniejuagenta.pl.

Bibliografia:

• Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031241152/U/D20031152Lj.pdf

• Art. 828. – Regres ubezpieczeniowy – Kodeks cywilny: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-cywilny-16785996/art-828