Śmierć właściciela, współwłaściciela samochodu. Co z polisą OC? 

Śmierć właściciela pojazdu nie oznacza zakończenia obowiązku ubezpieczenia OC. Kto, kiedy i w jaki sposób powinien zadbać o obowiązkową polisę OC?

Śmierć bliskiej osoby oznacza nie tylko wielki żal, ale też szereg obowiązków, z którymi trzeba będzie się zmierzyć. Jednym z nich jest zadbanie o formalności związane z samochodem zmarłej osoby. Kto i jak powinien zająć się ubezpieczeniem OC?

Śmierć właściciela auta a ubezpieczenie OC – czy polisa wygasa?

To jedno z częściej zadawanych przez bliskich zmarłego pytań. Odpowiedź brzmi: nie, polisa OC nie wygasa po śmierci właściciela samochodu. To skutek przypisania składki ubezpieczeniowej do pojazdu, a nie do jego właściciela. Ochrona przestanie obowiązywać z dniem wskazanym w umowie zawartej z firmą ubezpieczeniową. W konsekwencji rodzina zmarłego najczęściej nie musi od razu zajmować się kwestią ubezpieczenia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy śmierć właściciela samochodu zbiega się w czasie z końcem polisy.

W razie śmierci właściciela działa mechanizm podobny jak po sprzedaży używanego samochodu:

• ubezpieczenie samochodu po śmierci właściciela nie wygasa, tylko trwa do dnia, do którego została zawarta umowa OC – czyli analogicznie jak po sprzedaży używanego samochodu;
• ubezpieczenie zawarte przez osobę, która zmarła, nie przedłuży się automatycznie, więc trzeba zadbać o jego prolongowanie – w wielu poradnikach uczula się na to również nabywców używanych pojazdów.

Podstawa prawna – art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: W razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, przechodzą prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza wynikające z tej umowy. 

Kto kupuje ubezpieczenie dla auta, gdy zmarły pozostawił testament?

Sprawa jest prosta – samochód staje się własnością osoby, która go odziedziczyła. Z ubezpieczenia OC zakupionego przez poprzedniego (zmarłego) właściciela spadkobierca może korzystać do daty wskazanej w umowie. Następnie umowa wygaśnie i aby nie dopuścić do przerwy w ubezpieczeniu, spadkobierca będzie musiał kupić polisę OC na kolejny okres. 

Przykład: Pani Janina wykupiła polisę do 1 stycznia. Kilka dni temu jednak zmarła. Przed śmiercią samochód w testamencie zapisała swojemu synowi – Michałowi. Jak powinien postąpić spadkobierca, aby nie odebrać wezwania do zapłaty kary za brak ubezpieczenia OC? Odpowiedź poniżej. 

Mężczyzna z podanego przykładu powinien:

• powiadomić ubezpieczyciela o śmierci poprzedniego właściciela samochodu – poniżej znajdziesz wskazówki jak to zrobić;
• kupić OC, w ramach którego otrzyma ochronę ubezpieczeniową od 2 stycznia – aby zachować ciągłość polisy;
• wypowiedzieć umowę i kupić ubezpieczenie OC w innej firmie ubezpieczeniowej – to rozwiązanie alternatywne dla poprzedniego punktu.

Osoba, która odziedziczyła samochód, ma dowolność w wyborze firmy ubezpieczeniowej – nie musi kierować się umową podpisaną przez spadkodawcę. Często zmiana ubezpieczyciela jest korzystna – składka może być niższa, bo firmy ubezpieczeniowe rywalizują ze sobą o nowych klientów.

Spadkodawca nie zawsze pozostawia testament – zdarza się, że o wartościowych składnikach majątku decyduje jeszcze za życia. Wówczas standardem jest akt darowizny, na który obdarowany musi wyrazić zgodę.

Kto powinien zapłacić składkę, jeżeli spadkobierca nie zostawił testamentu?

Jeżeli zmarły nie zostawił testamentu, czyli nie wskazał osoby, która dziedziczy samochód (a wraz z nim polisy OC), to sprawa jest bardziej skomplikowana. Kto powinien zapłacić składkę? Odpowiedzialność za wykupienie polisy spoczywa na wszystkich potencjalnych spadkobiercach. Dlaczego tak się dzieje?

Przeprowadzenie sprawy spadkowej jest czasochłonne i na ogół trwa znacznie dłużej niż ważność polisy OC, którą samochód bezwzględnie musi posiadać – nawet gdy do czasu określenia spadkobierców będzie stał w garażu. Podstawa prawna znajduje się w Kodeksie cywilnym – w art. 1034 można przeczytać:

• Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.
• Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.

Gdyby polisa nie została wykupiona, to za brak ciągłości ubezpieczenia również odpowiadaliby wszyscy potencjalni spadkobiercy. 

Przykład: Pan Michał ubezpieczył samochód do 1 lipca, ale zmarł 1 lutego. Do 1 lipca nie udało się rozstrzygnąć, do kogo będzie należał pojazd, więc w tej sytuacji koszty zawarcia nowej polisy w równej mierze powinni wziąć na siebie wszyscy potencjalni spadkobiercy. Mówiąc potocznie – powinni oni złożyć się na nowe OC. 

W podanym przykładzie sprawa byłaby zdecydowanie prostsza, gdyby przed 1 lipca udało się ustalić, komu należy się pojazd. Wówczas to ta osoba miałaby obowiązek wykupić polisę od 2 lipca.

Ubezpieczającym pojazd po śmierci jego właściciela może być tylko jeden ze spadkobierców, np. ten, który obecnie korzysta z samochodu. Potencjalni spadkobiercy powinni ustalić między sobą, kto z nich zajmie się zakupem ubezpieczenia OC.

Co z ubezpieczeniem OC, gdy zmarł współwłaściciel samochodu?

Ten scenariusz jest najmniej kłopotliwy, gdy mowa o dalszym ubezpieczeniu samochodu. Po pierwsze, umowa ubezpieczenia nie wygasa. Po drugie, może się ona automatycznie odnowić – o ile pozostały przy życiu współwłaściciel auta nie podejmie kroków, aby tak się nie stało. Jednocześnie firma ubezpieczeniowa powinna zostać poinformowana o śmierci jednego ze współwłaścicieli pojazdu.

Przykład: Mariola i Tomasz to rodzeństwo, które było współwłaścicielami samochodu. Po śmierci kobiety jej brat zdecydował, że chce skorzystać z oferty konkurencyjnej firmy ubezpieczeniowej – dotychczas formalnościami zajmowała się jego siostra. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres od 4 sierpnia do 3 sierpnia roku następnego. Jak wypowiedzieć obecną umowę? 

Ponieważ mężczyzna z przykładu nie chce, aby doszło do automatycznego wznowienia ubezpieczenia OC na kolejny okres (12 miesięcy), powinien:

• najpóźniej 2 sierpnia wypowiedzieć obecną umowę ubezpieczenia OC;
• kupić nowe ubezpieczenie OC – zwracając szczególną uwagę na daty (konieczne jest zachowanie ciągłości ubezpieczenia);
• rozważyć wybór oferty obejmującej nie tylko ubezpieczenie OC, ale również dodatkowe polisy – assistance, AC i NNW.

Jak poinformować ubezpieczyciela o śmierci właściciela auta?

Z firmą ubezpieczeniową można skontaktować się na wiele sposobów, chociaż najwygodniejszy będzie kontakt online – poprzez stronę internetową ubezpieczyciela. Jednocześnie nie wystarczy jedynie napisać, że właściciel samochodu zmarł – należy dołączyć też dokumenty. Pracownik firmy ubezpieczeniowej, który zajmie się sprawą, powinien otrzymać:

• odpis aktu zgonu zmarłego właściciela auta;
• akt poświadczenia dziedziczenia.

Dopiero wówczas możliwe będzie przepisanie polis. Bez aktu poświadczenia dziedziczenia firma ubezpieczeniowa nie będzie mogła wprowadzić zmian. Po zaktualizowaniu danych właściciel pojazdu powinien otrzymać stosowną informację.

Bibliografia

• Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny