Szkoda całkowita z ubezpieczenia OC – definicja, przebieg likwidacji, pułapki 

Szkoda całkowita to pojęcie mające ścisły związek z likwidacją szkód komunikacyjnych. W odebranym przez Ciebie piśmie od ubezpieczyciela znalazło się właśnie to określenie? Dowiedz się, czym jest szkoda całkowita, jak przebiega jej likwidacja i jakie pułapki się z nią wiążą.

Niekiedy stłuczka może być na tyle poważna, że ubezpieczyciel orzeknie szkodę całkowitą. I przeciwnie – auto po wypadku czasem można naprawić niewielkim kosztem. Inaczej mówiąc, szkoda całkowita z OC sprawcy nie zawsze jest stwierdzana wyłącznie po wypadku. Stąd też warto wiedzieć, na jakie kwestie warto uważać, aby nie okazać się stratnym.

Czym jest szkoda całkowita z OC?

Szkoda całkowita – wraz ze szkodą częściową – to potoczny termin, którym powszechnie posługują się firmy ubezpieczeniowe w kontekście likwidacji szkód z ubezpieczeń OC i AC. Czym jest szkoda całkowita z OC? To uszkodzenie pojazdu w takim zakresie, że wartość przewidywanych kosztów naprawy (…) przekracza wartość rynkową pojazdu sprzed powstania szkody – takie wyjaśnienie pojęcia szkody całkowitej z OC znalazło się w Rekomendacjach dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych opracowanych przez KNF.

Korzystając z przytoczonej definicji, można wskazać, kiedy firma ubezpieczeniowa stwierdza szkodę całkowitą z OC, a kiedy szkodę częściową. Jeżeli:

• koszt usunięcia szkody przekracza wartość pojazdu w dniu jego uszkodzenia – ubezpieczyciel stwierdza szkodę całkowitą;
• koszt likwidacji szkody jest niższy niż wartość pojazdu – ubezpieczyciel stwierdza szkodę częściową i naprawia auto.

Brzmi skomplikowanie? W zrozumieniu różnicy między szkodą częściową a całkowitą może pomóc prosty przykład.

Przykład: W samochód pani Anny wjechał dostawczak, a rezultatem są liczne uszkodzenia obu pojazdów. W dniu zaistnienia szkody wartość auta pani Anny wynosiła 20 000 zł. Aby naprawić pojazd, ubezpieczyciel musiałby wydać 23 200 zł. W rezultacie orzekł szkodę całkowitą.

Szkoda całkowita 70 proc. – skąd wzięła się ta wartość?

Orzekanie szkody całkowitej z OC sprawcy odbywa się inaczej niż w przypadku ubezpieczenia AC. Szkoda całkowita w wysokości 70 proc. jest charakterystyczna dla AC, a nie OC. W przypadku ubezpieczenia OC koszty naprawy auta muszą przekraczać 100 proc. wartości rynkowej pojazdu.

Przykład: W dniu zdarzenia skutkującego szkodą auto pana Damiana było warte 15 000 zł, a koszt jego naprawy został ustalony na 12 000 zł. Jeżeli szkoda będzie likwidowana z OC sprawcy, to auto zostanie naprawione. Gdyby jednak szkoda miała być likwidowana z AC, to orzeczona zostanie szkoda całkowita.

Warto wiedzieć: Szkoda całkowita z AC w wysokości 70 proc. to pewne uproszczenie – jest to wartość uśredniona. Każda firma ubezpieczeniowa ma dowolność w ustalaniu tej granicy.

Jak przebiega likwidacja szkody całkowitej z OC?

Gdy poszkodowany zgłasza szkodę, firma ubezpieczeniowa rozpoczyna postępowanie likwidacyjne. Jego celem jest m.in. ustalenie okoliczności zdarzenia i wysokości odszkodowania, jakie należy się poszkodowanemu. Mimo różnic występujących między ubezpieczycielami można wskazać pewne ogólne kroki, które zawsze będą miały miejsce.

Likwidacja szkody całkowitej z OC krok po kroku:

1. Ustalenie wartości rynkowej pojazdu przed wystąpieniem szkody
2. Ustalenie kosztów naprawy pojazdu
3. Ustalenie wartości rynkowej pojazdu (wraku) po szkodzie
4. Poinformowanie poszkodowanego o wysokości odszkodowania
5. Wypłata odszkodowania – gdy poszkodowany nie złożył odwołania

Ustalając wartość rynkową pojazdu przed wystąpieniem szkody i jego pozostałości (wraku), ubezpieczyciele posługują się najczęściej różnymi katalogami, np. Eurotax czy InfoExpert. Aby oszacować koszty naprawy, firma ubezpieczeniowa przygotowuje kosztorys – uwzględnia w nim m.in. zakres prac, które trzeba wykonać, koszt roboczogodziny i rodzaj potrzebnych części.

Szkoda całkowita z OC sprawcy – ile dostanie poszkodowany?

Z perspektywy poszkodowanego orzeczenie szkody całkowitej z OC oznacza tyle, że samochód nie zostanie naprawiony, ale ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie. W jakiej wysokości? Kwota odszkodowania w przypadku szkody całkowitej z OC sprawcy jest ustalana w oparciu o pewien wzór.

Aby ustalić wysokość odszkodowania, ubezpieczyciel w pierwszej kolejności ustala wartość auta w dniu szkody i wartość pozostałości po aucie (wraku). Różnica między tymi kwotami to wysokość odszkodowania, jakie zostanie wypłacone poszkodowanemu. To tzw. metoda dyferencyjna.

Przykład: Pani Jolanta zgłosiła wypadek firmie ubezpieczeniowej. W trakcie postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel ustalił wartość handlową auta w dniu szkody na 6 000 zł, a wartość wraku na 2 500 zł. W konsekwencji pani Jolanta otrzymała 3 500 zł tytułem odszkodowania z OC sprawcy.

Szkoda całkowita z OC sprawcy – co z wrakiem?

Pozostałości pojazdu (wrak) są własnością poszkodowanego. Stąd też to właśnie on decyduje, co się z nimi stanie – możliwości są dwie:

1. Sprzedaż wraku. Jak wynika ze wskazanego już przykładu, szkoda całkowita z OC sprawcy oznacza dla poszkodowanego tyle, że aby uzyskać odszkodowanie w pełnej wysokości, powinien on sprzedać pozostałości pojazdu.
2. Remont wraku. Auto po szkodzie całkowitej wcale nie musi nadawać się jedynie na złom – uszkodzenia mogą być np. powierzchowne. Wówczas wypłacona przez ubezpieczyciela kwota może wystarczyć na remont auta.

Co robić, gdy wartość wraku została zawyżona?

To jedna z najczęstszych pułapek, które wiążą się ze szkodą całkowitą z OC sprawcy. Chociaż nie powinno to mieć miejsca, to zawyżenie wartości wraku z perspektywy ubezpieczyciela jest opłacalne – wówczas może on wypłacić poszkodowanemu niższą kwotę. Jednocześnie poszkodowany nie ma szansy na uzyskanie odszkodowania w kwocie, jaką wyliczył ubezpieczyciel.

Warto wiedzieć: Na odszkodowaniu nie można się wzbogacić, czyli nie może ono przekraczać wartości auta. Jednocześnie odszkodowanie musi być uczciwe – nie możesz dostać mniej, niż Ci się należy.

Przykład: Ubezpieczyciel zaproponował panu Tomaszowi odszkodowanie w wysokości 8 000 zł, ale wypłacił tylko 2 000 zł – pozostałą kwotę mężczyzna powinien uzyskać ze sprzedaży wraku. Problem jednak w tym, że maksymalna kwota, na jaką skłonni są przystać potencjalni nabywcy wraku, to 4 500 zł, a nie 6 000 zł.

Jak należy postąpić w opisanej sytuacji? Trzeba zwrócić się do ubezpieczyciela. Firmy ubezpieczeniowe mają obowiązek pomóc w sprzedaży wraku. Wynika to wprost z Rekomendacji dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych opracowanych przez KNF – można tam przeczytać: W przypadku wystąpienia szkody całkowitej, zakład ubezpieczeń powinien udzielić uprawnionemu pomocy w zagospodarowaniu pozostałości pojazdu.

Firma ubezpieczeniowa powinna zatem:

• pomóc w sprzedaży wraku w cenie, jaką ustaliła albo
• zmienić swoje wyliczenia i wypłacić wyższe odszkodowanie.

Szkoda całkowita z OC – kiedy złożyć odwołanie od decyzji ubezpieczyciela?

Zawyżona wartość wraku nie jest jedynym problemem, z którym mogą spotkać się poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych. Wysokość odszkodowania z tytułu szkody całkowitej z OC sprawcy może zostać błędnie wyliczona również z innych powodów. Przykładowo ubezpieczyciel może:

• przyjąć do wyceny tańszą wersję auta;
• pominąć dodatkowe wyposażenie samochodu;
• przyjąć do wyceny części oryginalne zamiast zamienników;
• zawyżyć koszty robocizny i części;
• przyjąć, że niektóre części należy wymienić, chociaż można je naprawić.

W każdej z wymienionej sytuacji warto odwołać się od decyzji ubezpieczyciela. W przeciwnym razie odszkodowanie zostanie wypłacone w zaniżonej wysokości.

Warto wiedzieć: Poszkodowany ma prawo wglądu w kosztorys naprawy. W dokumencie tym powinny znaleźć się informacje m.in. o jakości części czy liczbie roboczogodzin niezbędnych do naprawy auta.

Jak napisać odwołanie od decyzji ubezpieczyciela?

Szkoda całkowita z OC sprawcy to częste źródło sporu między ubezpieczycielem a poszkodowanym. Nie zgadzasz się z wyliczeniami firmy ubezpieczeniowej? Możesz złożyć odwołanie. Każdy wzór odwołania uwzględnia pewne stałe elementy – są to:

• data i miejsce sporządzenia odwołania;
• nazwa firmy ubezpieczeniowej wraz z adresem jej siedziby;
• dane poszkodowanego;
• dane pozwalające na zidentyfikowanie sprawy (np. numer sprawy);
• sprzeciw co do sposobu ustalenia wysokości odszkodowania;
• uzasadnienie stanowiska;
• odręczny podpis.

Przedostatni punkt, czyli argumentacja sprzeciwu, to dla wielu poszkodowanych najtrudniejsza część odwołania. Tymczasem wystarczy powołać się na informacje otrzymane np. od pracownika warsztatu czy rzeczoznawcy samochodowego. Dobrym pomysłem jest dołączenie do pisma np. wyceny kosztów naprawy – może to poskutkować zmianą kwalifikacji szkody z całkowitej na częściową.

Szkoda całkowita z OC sprawcy a samochód zastępczy – co warto wiedzieć?

Szkoda całkowita z OC sprawcy uprawnia poszkodowanego do skorzystania z auta zastępczego. Samochód zastępczy przysługuje na okres od zdarzenia do momentu, w którym poszkodowany może kupić nowe auto. Nie oznacza to jednak, że pojazd zastępczy trzeba oddać w dniu wypłaty odszkodowania – wówczas poszkodowany może dopiero rozpocząć poszukiwania auta. W tej sytuacji warto pozostawać w kontakcie z firmą ubezpieczeniową i na bieżąco informować ją o postępach.

Chcesz skorzystać z auta zastępczego? Nie musisz wynajmować pojazdu we własnym zakresie i przedstawiać rachunków firmie ubezpieczeniowej – niektórzy ubezpieczyciele dysponują własną flotą pojazdów, inni z kolei współpracują z wypożyczalniami.

Warto wiedzieć: Firmy ubezpieczeniowe nie wychodzą z inicjatywą i nie proponują auta zastępczego. Jeżeli chcesz skorzystać z tej możliwości, zgłoś to ubezpieczycielowi wraz z informacją o zdarzeniu.

Z czym wiąże się szkoda całkowita auta w leasingu?

Nie można wykluczyć, że szkoda całkowita z OC sprawcy zostanie stwierdzona w przypadku auta, które jest przedmiotem leasingu. Wówczas:

• umowa leasingu zostaje zakończona;
• leasingobiorca musi pokryć pozostałe do zapłaty raty leasingowe;
• ponieważ auto w leasingu ma nie tylko polisę OC, ale również AC i GAP, to najczęściej leasingobiorca nie musi dopłacać z własnej kieszeni;
• leasingobiorcy przysługuje prawo do auta zastępczego.

Ważne, aby leasingobiorca (w porozumieniu z leasingodawcą) „trzymał rękę na pulsie” i kontrolował rozwój sprawy oraz sposób likwidacji szkody. W przeciwnym razie może się okazać, że po jego stronie wystąpi strata.