Sprzedaż auta obcokrajowcowi

Pod koniec 2022 roku w Polsce przebywało ponad 1 milion obcokrajowców. Dziś może być ich jeszcze więcej. Istnieje więc duża szansa, że osoba, która zainteresuje się Twoim ogłoszeniem o sprzedaży auta, będzie właśnie cudzoziemcem. Czy taka transakcja jest możliwa? Jakie warunki trzeba spełnić?

Czy można sprzedać samochód obcokrajowcowi?

Na wstępie warto wyjaśnić, że jak najbardziej jest to możliwe. Sprzedaż samochodu obcokrajowcowi w praktyce nie różni się niczym od sytuacji, w której nowym właścicielem pojazdu zostanie Polak. Mylący może być jedynie brak numeru PESEL, który jest wymagany do sporządzenia umowy kupna-sprawdzamy? Jak sobie z tym poradzić? Sprawdź.

Co musi zostać zawarte w umowie kupna-sprzedaży pojazdu cudzoziemcowi?

Umowa powinna zawierać standardowe dane, takie jak:

• imię i nazwisko;
• PESEL (ale nie jest to konieczne, ponieważ zamiast niego można podać numer dokumentu tożsamości, np. paszportu czy zagranicznego odpowiednika dowodu osobistego – wraz ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi organów, które je wydały);
• adres zameldowania/zamieszkania;
• data zawarcia umowy;
• miejsce zawarcia umowy (wystarczy samo miasto, podanie nazwy ulicy nie jest konieczne);
• kwota zapisana cyfrowo oraz słownie.

Brak PESEL-u nie wyklucza możliwości podpisania umowy z obcokrajowcem.

Oprócz powyższych podstawowych elementów do umowy trzeba wpisać również informacje o:

• marce samochodu;
• modelu samochodu;
• dotychczasowych numerach rejestracyjnych;
• numerze VIN;
• kolorze auta;
• przebiegu pojazdu.

Prawidłowo wypełniona umowa kupna-sprzedaży wystarczy do dopełnienia wszystkich podstawowych formalności. Zawarte w niej informacje można ewentualnie rozbudować (np. o konkretną godzinę zawarcia), jeśli jest taka potrzeba.

Jakie dokumenty przekazać cudzoziemcowi?

Obcokrajowcowi kupującemu używany samochód w Polsce należy również przekazać zestaw dokumentów dotyczących pojazdu. Ich lista prezentuje się dokładnie tak samo, jak w przypadku sprzedaży auta Polakowi. Nowemu właścicielowi należy zatem wręczyć:

• dowód rejestracyjny pojazdu;
• kartę pojazdu – jeżeli została wydana;
• ważną polisę OC.

Jeżeli cudzoziemiec będzie rejestrował zakupiony samochód w polskim wydziale komunikacji, ma prawo korzystać z OC, którym aktualnie pojazd jest objęty. Nie ma on obowiązku wypowiadania umowy z  ubezpieczycielem i zawierania nowej na siebie. Będzie musiał kupić nową polisę, dopiero gdy dotychczasowa wygaśnie, ponieważ nie odnowi się ona automatycznie. Standardowo ochrona ubezpieczeniowa zakończy się wraz z ostatnim dniem umowy.

Ważną kwestią jest zwrócenie uwagi na typ sprzedaży: czy auto jest zarejestrowane na Ciebie jako kupującego, czy jesteś pośrednikiem sprzedażowym (polega to na odsprzedaży kupionego samochodu od razu, bez zgłoszenia tego faktu w urzędzie). Jeżeli mowa o drugiej opcji, to konieczne będzie wydanie kupującemu wszystkich dotychczasowych umów kupna-sprzedaży. Będą one wymagane przez urzędników do rejestracji.

W jakim języku trzeba sporządzić umowę kupna-sprzedaży?

Umowa musi zostać spisana w języku urzędowym języku państwa, na którego terenie została spisana, czyli po polsku. Być może chcesz iść na rękę kupującemu, dlatego spiszecie umowę np. po angielsku, bo oboje znacie ten język. To świetny pomysł, jednak musisz mieć na względzie, że będzie ona przetwarzana również przez urzędników, którzy nie mają obowiązku znajomości obcych języków. Dlatego umowa musi być sporządzona przede wszystkim po polsku, ale dodatkowo można ją napisać po angielsku, ukraińsku lub w każdym innym języku, jaki uznacie za odpowiedni.

Umowa kupna-sprzedaży samochodu – na co zwrócić uwagę?

Pamiętaj, aby dokładnie sprawdzić informacje zawarte w umowie. Przeczytaj ją nawet kilka razy, ponieważ mały błąd (np. w VIN) może być podstawą unieważnienia umowy. Sprzedający powinni przede wszystkim uważać na kupujących w pośpiechu, którzy „sztucznie” tworzą nerwową atmosferę. Zdarza się, że jest to zamierzone i służy nieuczciwym praktykom. Oczywiście nie można zakładać, że obcokrajowiec usiłuje Cię oszukać. Pamiętaj jednak, żeby sporządzać umowę spokojnie i dokładnie. To bardzo ważny dokument, który chroni interesy obu stron.

Jednym z najważniejszych elementów umowy jest poprawnie wpisana cena sprzedaży. To gwarancja przejrzystych warunków transakcji, zarówno dla sprzedającego, jak i dla kupującego. Wpisywanie zaniżonej kwoty, aby zaoszczędzić na podatkach, w skrajnych przypadkach może przynieść szkodę obu stronom.

Jeżeli kupujący odkryje w pojeździe wady tuż po sprzedaży, Ty jako sprzedający będziesz zobowiązany zwrócić mu jedynie kwotę widniejącą na dokumencie. Z kolei jeśli Ty sprzedasz auto za zaniżoną kwotę, możesz się spodziewać kontroli z urzędu skarbowego. Będziesz musiał udowodnić, dlaczego sprzedałeś auto np. za 5 tys. zł., skoro jego cena rynkowa wynosi 10 tys. zł. Powodem może być np. poważna usterka, jednak musisz mieć „podkładkę”, np. w  postaci dokumentu z warsztatu bądź zdjęć uszkodzeń.

Co się dzieje, gdy sprzedający sprzedał auto z wadą, o której nie wiedział?

Samochód może kryć w sobie usterki, które nie są widoczne podczas pobieżnych oględzin, a nawet nie są znane sprzedającemu. Niekiedy dopiero dokładny przegląd u mechanika już po zakupie wykazuje, że samochód jest poważnie uszkodzony. Co się dzieje w takiej sytuacji?

Jeśli o wadzie nie wiedział ani sprzedający, ani kupujący, nabywca nie może wtedy oskarżyć zbywcy o oszustwo, ale nadal ma prawo do renegocjacji warunków umowy lub zrezygnowania z niej całkowicie. Sprzedający musi się na to zgodzić. Właśnie dlatego tak ważne jest wpisanie prawidłowej ceny w umowie, ponieważ kupującemu zwracana jest kwota widniejąca w dokumencie, a nie ta, na którą obie strony umówiły się ustnie.

Czy wpisywać w umowę kupna-sprzedaży godzinę?

To pytanie, które zadaje sobie wiele osób sprzedających pojazdy – niekoniecznie obcokrajowcom. Wpisanie godziny do umowy kupna-sprzedaży chroni interesy zbywcy w jednej podstawowej sytuacji. Jeżeli kupujący popełni wykroczenie drogowe lub przestępstwo za pomocą pojazdu od razu po zakupie, pierwszym podejrzanym będzie sprzedający – jako osoba, na którą auto jest zarejestrowane.

Może być trudno udowodnić, że wykroczenia dopuścił się nowy właściciel, który jest posiadaczem samochodu dopiero od kilku godzin. Aby tego uniknąć, strony podpisują się pod konkretną godziną zawarcia umowy. Wówczas dokładnie wiadomo, o jakiej porze właścicielem auta stała się kolejna osoba.

Jakie instytucje trzeba poinformować o sprzedaży auta obcokrajowcowi?

Sprzedaż auta obcokrajowcowi nie kończy się w momencie wydania nabywcy kluczyków do samochodu. Sprzedający musi jeszcze poinformować o przeprowadzonej transakcji odpowiednie urzędy oraz ubezpieczyciela. Nie warto zwlekać, ponieważ trzeba zdążyć zgłosić sprzedaż w obowiązujących terminach.  Za spóźnienie grożą poważne konsekwencje finansowe.

Gdzie zgłosić sprzedaż pojazdu? Sprawdź!

Wydział komunikacji

Sprzedaż auta cudzoziemcowi należy zgłosić w tym wydziale komunikacji, który dokonał rejestracji pojazdu. Można to zrobić osobiście lub online za pośrednictwem strony: gov.pl/web/gov/zglos-zbycie-lub-nabycie-pojazdu-na-przyklad-sprzedaz-kupno-darowizne.

Na zgłoszenie sprzedaży samochodu sprzedawca ma 30 dni. Przekroczenie tego terminu może skutkować nałożeniem kary w wysokości od 200 do 1000 zł na podstawie art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym 

Ubezpieczyciel

O sprzedaży samochodu cudzoziemcowi powinien zostać poinformowany także ubezpieczyciel. Należy to zrobić w ciągu 14 dni. Za przekroczenie tego terminu nie grozi grzywna ani mandat, natomiast brak zgłoszenia doprowadzi do wznowienia ochrony ubezpieczeniowej na kolejny okres. Czyli Ty, jako były już właściciel zostaniesz wezwany do zapłaty składki. Zgłoszenie sprzedaży leży więc w Twoim interesie.

Podstawa prawna: art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych 

Urząd skarbowy

Sprzedający musi poinformować urząd skarbowy o sprzedaży samochodu obcokrajowcowi jedynie wtedy, gdy pojazd był jego własnością krócej niż 6 miesięcy. W takiej sytuacji zachodzi obowiązek podatkowy od zysku z transakcji.

Co ważne, nie ma znaczenia, czy zarobiłeś, czy straciłeś na sprzedaży. Informację tak czy inaczej należy przekazać do urzędu skarbowego na formularzu PIT-36 (wypełnia się go w kolejnym roku). Jeśli nic nie zyskałeś na transakcji, nie zapłacisz podatku dochodowego, jednak i tak musisz dokonać zgłoszenia.

Sprzedaż samochodu Ukraińcowi

Warto przyjrzeć się jednej z najczęściej spotykanych sytuacji w ostatnim czasie, czyli sprzedaży samochodu Ukraińcowi. W związku z sytuacją za naszą wschodnią granicą w Polsce znalazła się bardzo duża grupa obywateli Ukrainy. Wielu z nich poszukuje samochodu do zakupu. Czy jest to możliwe?

Warto wiedzieć, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby Ukrainiec kupił auto w Polsce – nie ma znaczenia, czy będzie ono nowe, używane, kupione od osoby prywatnej, z salonu czy z komisu. Co więcej, obywatel Ukrainy nie musi mieć karty pobytu, aby zrealizować taką transakcję. Nie jest również wymagany PESEL – jak wspomniano, może go zastąpić numer paszportu lub innego dokumentu.

Sprzedaż auta obcokrajowcowi możliwa jest zarówno przez firmę, jak i przez osobę fizyczną. W zależności od tego, kim jest sprzedający, formalności wyglądają nieco inaczej. Aby odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy, zawsze jednak należy dobrze skonstruować umowę kupna-sprzedaży oraz przekazać nabywcy wszystkie informacje o stanie technicznym pojazdu (aby wyeliminować późniejsze roszczenia.

Jakie samochody najchętniej kupują obywatele Ukrainy?

Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar w październiku 2023 r. przeprowadził badania na temat pojazdów, które Ukraińcy najchętniej sprowadzali do swojego kraju. Największym zainteresowaniem cieszyły się:

• Volkswagen Golf – 1400 sztuk;
• Skoda Octavia – 957 sztuk;
• Volkswagen Passat – 782 sztuki;
• Renault Megane – 759 sztuk
• Nissan Leaf – 573 sztuki.

Warto jednak podkreślić, że nie każdy Ukrainiec kupuje auto z myślą o wywiezieniu go za granicę. Wielu z nich potrzebuje samochodu do poruszania się po Polsce.

Sprzedaż auta Ukraińcowi a podatek

Sprzedawca płaci podatek dochodowy, gdy:

• auto zostaje zbyte przed upływem 6 miesięcy od dnia nabycia;
• sprzedawca wzbogaca się na transakcji.

Wówczas należy podać informację o zysku w formularzu PIT-36, który wypełnia się w kolejnym roku.

Czy rząd przewiduje ulgi dla Ukraińców?

Warto wiedzieć, że w 2022 roku Ukraińcy byli zwolnieni z opłat celnych. Okres ulg już się jednak zakończył, dlatego teraz obywatele Ukrainy nie mogą liczyć na żadne korzystniejsze warunki podczas zakupu samochodu w Polsce. Obowiązują ich takie same zasady jak Polaków.

Kupujący, niezależnie od narodowości, musi także pamiętać o tym, że w ubezpieczeniu OC pojazdu nie może być ani jednego dnia przerwy. Polisa, którą otrzymuje od poprzedniego właściciela, nie przedłuży się automatycznie, dlatego nabywca musi samodzielnie zadbać o wykupienie kolejnej. Warto podkreślić, że na Ukraińców tutaj także nie czekają żadne ulgi. Oni także muszą mieć ubezpieczenie OC samochodu – przez cały czas.

Źródła

• art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym
• gov.pl/web/gov/zglos-zbycie-lub-nabycie-pojazdu-na-przyklad-sprzedaz-kupno-darowizne
• art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 
• historiapojazdu.gov.pl/.